Zihinsel Değerlendirme Sistemi anlamına gelen bu test, 5-17 yaş grubu çocuklarını zihinsel açıdan değerlendirmek için kullanılan bir zekâ ve bilişsel yetenek testidir. Diğer testlerden en önemli farkı; sadece genel zekayı değil, aynı zamanda bireyin farklı bilişsel süreçlerdeki performansını da detaylı bir şekilde değerlendirir.
CAS testi, PASS kuramı üzerine kurulmuştur. PASS, Planlama, Dikkat, Eşzamanlılık ve Ardıl kelimelerinin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. Bu kuram, beynin farklı bilişsel süreçlerin bir araya gelmesiyle çalıştığını ve bu süreçlerin, bireyin günlük yaşamındaki birçok beceriyi etkilediğini öne sürer. Bu kurama göre beyinde, basitten karmaşığa doğru hiyerarşik bir yapıda ilerleyen işlevsel alanlar bulunur. Uyaranlar, bu işlevsel alanlar arasındaki etkileşimler sonucu işlenir, dolayısıyla birbirlerinden gelen girdiler olmadan, tek başlarına işlev gösteremezler.
Planlama: Bir görevi başlatmadan önce, farklı adımları belirleme, bir strateji geliştirme ve bu stratejiyi uygulama yeteneği. Beynin frontal loblarının önemli bir işlevi olan planlama, problem çözme ve karar verme gibi yüksek düzeyli bilişsel süreçlerle yakından ilişkilidir.
Dikkat: Belirli bir uyarana odaklanma, dikkat dağıtıcı uyaranları görmezden gelme ve zihinsel kaynakları etkin bir şekilde kullanma yeteneği. Dikkat, öğrenme, hafıza ve davranış kontrolü gibi birçok bilişsel süreç için temel bir bileşendir.
Eşzamanlılık: Farklı parçaları bir bütün olarak görme, ilişkilendirme ve anlamlı bir bütün oluşturma yeteneği. Bu süreç, özellikle sözel olmayan düşünme, görsel algılama ve uzamsal ilişkileri anlama gibi alanlarda önemlidir.
Ardıllık: Bilgileri sıralı bir şekilde işleme, hatırlama ve yeni bilgilerle ilişkilendirme yeteneği. Dil becerileri, okuma ve yazma gibi sıralı bir bilgi işleme gerektiren görevlerde ardıl süreçler ön plana çıkar.
İstanbul Üniversitesi öğretim üyeleri liderliğinde Türkiye Standardizasyonu yapılan ve ülkemizde de kullanılabilir hale getirilen test, İstanbul Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi’nden uygulayıcı yeterlilik sertifikasına sahip olan uzmanlar tarafından uygulanabilmektedir.
CAS Testi çocuğun sadece genel zekasını değil, aynı zamanda farklı bilişsel süreçlerdeki güçlü ve zayıf yanlarını gösterir ve çocuğun ihtiyacına göre, kişiselleştirilmiş özel eğitim programı hazırlamaya yardımcı olur. Bununla birlikte, çocuğun gelişimini takip etmek ve müdahalelerin etkinliğini
değerlendirmek için kullanılabilir.
CAS Testinin uygulandığı pek çok durum vardır:
Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu: Çocuğun dikkatini uygun uyarıcıya yönlendirebilme ve uygun olmayan uyarıcıya direnebilme ve bilişsel etkinlikleri planlayabilme becerilerini ölçmek için uygun bir değerlendirme aracıdır.
Üstün Zekâ: Bilişsel fonksiyonlar için daha geniş kapsamlı bir ölçümünü sağlar.
Öğrenme Güçlüğü: Bilişsel fonksiyonların değerlendirilmesi ile çocuğun öğrenmede zorlanmasına sebep olan alt alanların tespit edilmesini yardımcı olur.
Travmatik Beyin Hasarı: Özellikle travmatik beyin hasarı olan çocuklarda; organizasyon, dikkat, problem çözme, dürtü kontrolü gibi alanlarda sorun oluşabilmektedir. CAS Testi bu alanlarda bilişsel ölçümler sağlamak için de kullanılır.
Planlama Problemleri: Çocuğun bilişsel aktiviteleri organize etmesi, dürtüselliği, davranış düzenlemesi ve içinde bulunduğu durumlara uygun stratejiler kullanması gibi becerileri ölçer.
Duygusal Bozukluklar: Davranış problemleri, sosyal becerilerdeki eksiklikler gibi durumlarda değerlendirme yapılmasına destek olur.
Zihinsel Engel: Test, işlenmiş bilgilere çok az ihtiyaç duyduğu için bilgi eksikliği nedeniyle çocuğun testte başarısız olmasının önüne geçer ve doğal performansını tam olarak yansıtmasını sağlar. Buna ek olarak, pek çok farklı bilişsel işlem değerlendirildiğinden ayırıcı tanı için yardımcı olur.
CAS Testinin Uygulanışı ve Sonuçları
CAS testi, eğitimli bir psikolog tarafından birebir uygulanır. Test sonuçları, çocuğun yaşıtlarına göre normatif bir değerlendirme sunar ve çocuğun güçlü ve zayıf yönlerini gösterir. Bu sonuçlar, eğitimciler, terapistler ve ebeveynler için çocuğa özel eğitim programları hazırlama konusunda yol gösterici olur.
1. CAS testi nedir ve ne amaçla kullanılır?
CAS testi, 5-17 yaş aralığındaki çocukların zekâ ve bilişsel yeteneklerini değerlendirmek için kullanılan bir testtir. Sadece genel zekâyı değil, aynı zamanda farklı bilişsel süreçlerdeki (planlama, dikkat, eşzamanlılık, ardıllık) performansı değerlendirir.
2. CAS testinin temelini oluşturan PASS kuramı nedir?
PASS, Planlama, Dikkat, Eşzamanlılık ve Ardıllık kelimelerinin baş harflerinden oluşur. Bu kurama göre, beynin farklı bilişsel süreçleri bir arada çalışarak bireyin günlük becerilerini etkiler.
3. CAS testinde hangi bilişsel süreçler değerlendirilir?
CAS testi dört ana bilişsel süreci değerlendirir:
• Planlama: Görevleri organize etme ve problem çözme.
• Dikkat: Belirli bir uyarana odaklanma ve dikkat dağıtıcıları görmezden gelme.
• Eşzamanlılık: Parçaları bir bütün olarak görme ve anlam oluşturma.
• Ardıllık: Bilgileri sıralı işleme ve hatırlama.
4. CAS testi hangi yaş grubuna uygulanabilir?
CAS testi, 5-17 yaş arası çocuklar için uygundur.
5. CAS testi nasıl uygulanır?
Test, eğitimli bir psikolog tarafından birebir uygulanır. Sonuçlar, çocuğun yaşıtlarına göre normatif bir değerlendirme sunar.
6. CAS testi hangi durumlarda uygulanır?
CAS testi, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu, üstün zekâ, öğrenme güçlüğü, travmatik beyin. hasarı, planlama problemleri, duygusal bozukluklar ve zihinsel engel gibi durumların değerlendirilmesinde kullanılır.
7. CAS testi çocuk için nasıl faydalar sağlar?
Test, çocuğun sadece genel zekâsını değil, aynı zamanda bilişsel süreçlerdeki güçlü ve zayıf yönlerinide gösterir. Bu sayede özel eğitim programları hazırlanabilir ve çocuğun gelişimi takip edilebilir.
8. CAS testini kimler uygulayabilir?
CAS testi, İstanbul Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi’nden uygulayıcı yeterlilik sertifikasına sahipuzmanlar tarafından uygulanabilir.
9. CAS testinin sonuçları nasıl kullanılır?
Sonuçlar, çocuğun güçlü ve zayıf yanlarını belirleyerek eğitimciler, terapistler ve ebeveynler için kişiselleştirilmiş eğitim programları oluşturulmasında rehber olur.
10. CAS testi ile diğer zekâ testleri arasındaki fark nedir?
CAS testi, yalnızca genel zekâ seviyesini değil, aynı zamanda bilişsel süreçlerdeki performansı da değerlendirir. Bu, çocuğun öğrenme zorlukları veya üstün yetenekleri gibi özelliklerinin daha ayrıntılı anlaşılmasını sağlar.